نارمل بندہ

نارمل بندہ
سیدآصف شاہکار

پولیس ٹام نوں عدالت وچ لے کے آئی تے اوہدا حلیہ تے سٹائل دیکھ کے سارے ججاں دے بھروٹے اتانھ چڑھ گئے تے اوہناں اک دوجے ول مسکرا کے دیکھیا۔

عدالتاں اجیہے بندے نوں پکا ملاقاتی تے جیلاں/حوالاتاں والے پکا باشندہ کہندے نیں۔ اصل وچ اجیہے بندے دی زندگی تن تھاواں وچ ونڈی ہوندی اے: پہلی تھاں ہوندی اے تھانے، حوالاتاں تے جیلاں۔ دوجی آزاد دنیا تے تیجی عدالتاں۔ ایہناں تناں تھاواں وچوں ایہناں دا سبھ توں گھٹ ویلا عدالتوں وچ تے سبھ توں ودھ ویلا تھانیاں/حوالاتاں تے جیلاں وچ لنگھدا اے۔ ایہہ سبھ کجھ اک نظام وانگ ہوندا اے۔
ایہہ بندہ جد قید کٹ کے جیل وچوں رہا ہو کے باہر آؤندا اے، تے اوس کول جیل وچ کم کرن راہیں کمائے کجھ پیسے ہوندے نیں۔ ایہہ ایہناں پیسیاں نوں بے دردی نال خرچ کردا اے۔ ایس خرچے وچ وڈا حصہ نشیاں دا ہوندا اے۔ جویں کوئی مدتاں دا بھکھا بندہ روٹی نوں دیکھ کے ہلکایا جیہا جاندا اے، ایسے طرحاں اجیہے بندے جیلوں باہر آؤندیاں سار ہی نشیاں لئی بے قابو تے ہلکے ہو جاندے نیں۔ ایہہ سبھ توں پہلاں سدھے تیر نشے دے کسے اڈے تے جان گے، اوتھوں تھبہ سارا نشہ مُل لین گے، اوہدے مگروں آپنے کسے نشئی بھائیوال نوں لبھ کے اوہدے کول ڈیرا لا دین گے۔

ایہدے ایس ٹٹے ہوئے نشئی دوست دی عید ہو جاوے گی تے اوہ فوراً آپنے دوجے ٹٹے نشئی دوستاں نوں سدا گھل دیوے گا۔ تے فیر ایتھے پارٹیاں شروع ہو جان گیاں۔ فیر ایہہ پارٹیاں اودوں تیک چالو رہن گیاں جدوں تیک ایس بندے دے پیسے نہیں مک جاندے۔ پیسے مک جان مگروں کجھ چر تے ایہدے ایہہ نشئی دوست ایدھروںاودھروں پیسے پیدا کر کے نشہ لے آؤن گے۔ جد اوہناں دی وی حد آ جاوے گی تے فیر میلہ اجڑ جاوے گا تے ایہہ بندہ آپنے دوستاں لئی بھار بن جاوے گا۔ پہلے پہل اوہ ایہنوں پیار تے شرافت نال کہن گے، "لے بئی سجناں ہن کنارہ کر۔"
جد ایہہ ڈھیٹھ ہو کے اوہناں کول بیٹھا رہوے گا تے فیر اوہ اک دن سارے دید لحاظ پاسے رکھ کے اوہنوں چک کے باہر سٹ دین گے۔
سڑک تے آؤن مگروں اوہدی اکھ اگھڑے گی تے اوہنوں کئی فکر آن کے گھیر لین گے۔ روٹی کتھوں کھانی ایں، سون لئی منجی کتھوں لبھنی ایں تے سبھ توں ودھ فکر نشے لبھن دا ہوندا اے۔ ایہناں سارے مسئلیاں دا حل اوہ چوری راہیں کڈھے گا۔ اوہ کسے دوکان توں جا کے جاں کسے بندے دی کوئی شے چوری کر لوے گا۔ ایہنوں اونے پونے ویچ کے نشہ خریدے گا تے فیر کسے ہور نشئی دوست کول جا ڈیرا لاوے گا۔ فیر اوہو پرانا ناٹک ہووےگا تے اوہ اک وار فیر سڑک تے کھلوتا ہووےگا۔
ہن کجھ وار تے اوہدی چوری لُک جاوے گی پر سو دن چور دا تے اک دن سادھ دا، اوہ پھڑیا جاوے گا۔ پولیس اوہنوں کجھ دن حوالات وچ رکھے گی، حوالات وچوں چھیتی باہر آؤن لئی تے تفتیشاں، ثبوتاں تے گواہیاں دے جھنجٹاں نوں مکاؤن لئی اوہ فوراً چوری من لوے گا۔ پولیس اوہدے تے چوری دا پرچہ کٹ کے اوہنوں چھڈ دیوے گی۔ کجھ دناں مگروں اوہ فیر تھانے بیٹھا ہووےگا۔ مطلبی دوستاں دی بے وفائی، نشے دی ٹوٹ، چوریاں، پولیس تے حوالاتاں دے چکر ہولی ہولی اوہدے وچ چڑچڑاپن تے غصہ پیدا کرن لگ پین گے تے اوہ تشدد تے اتر آوے گا۔ فیر پولیس، تھانے تے حوالاتاں۔ اوہدے کھاتے وچ مقدمیاں دی لسٹ لمی ہوندی جاوے گی تے فیر اک دن اوہ کوئی وڈا چن چاڑھے گا تے پولیس اوہنوں پھڑ کے پکا حوالات وچ بند کر دیوے گی۔ اوہنوں اودوں تیک بند رکھے گی جدوں تیک اوہدی عدالت وچ پیشی نہیں ہوندی۔

ََََ ٹام نوں پولیس ہتھکڑیاں لا کے عدالت وچ لیائی تے سارے ججاں اک دوجے ول ویکھ کے میسنا ہاسہ ہسیا : ''لوو بئی آ گیاپکا ملاقاتی۔'' اوہدے تے نکے وڈے ٩١ مقدمے بنے ہوئے سن تے ججاں ساہمنے اوہدے تے کٹے پرچیاں تے تفتیشاں دے کاغذاں دا پورا اک گڈا پیا سی۔ اوہدے پرانے ریکارڈ راہیں پتہ لگا پئی ایہہ اوہدا دسواں پھیرا سی۔ ہر پھیرے وچ اوہدے گھٹوگھٹ دس توں پندراں مقدمے پیش ہوئے سن تے ہر وار اوہنوں گھٹوگھٹ سال دی سزا ہوئی سی۔ کوئی ادھے کْو اک مقدمیاں دی سنوائی مگروں سارے ججاں گویڑ لایا پئی ٹام دے دماغ دے کل پرزے ہلے ہوئے نے تے اوہنوں گیارہویں واری جیل گھلن دا کوئی فائدہ نہیں سی کیوں کہ جیل توں چھٹن مگروں کجھ مہینیاں دی وتھ پا کے اوہنے بارویں واری فیر ایسے عدالت دے کٹہرے وچ کھلوتا ہونا اے۔

ادھے دن دی کاروائی مگروں جدوں وقفہ ہویا تے سارے ججاں رل کے صلاح کیتی کہ ٹام دا کوئی ہور حل لبھیا جاوے۔ کجھ دیر دی بحث مگروں اوہ ایس نتیجے تے پہنچے کہ ٹام نوں علاج دی لوڑ اے۔ ایہہ فیصلہ کرن مگروں ججاں سرکاری وکیل تے ٹوم دے وکیل نوں وکھرا بلا کے آپنی صلاح دسی۔ کجھ چر اگانھ پچھانہ کرن مگروں اوہ من گئے۔ ہن اگلی پوڑی سی کسے ڈاکٹر دا سرٹیفیکیٹ جو ایہہ ثبوت دیوے کہ ٹام دا دماغ واقعی تندرست نہیں اے تے اوہنوں علاج دی لوڑ اے۔ ایہدا حل وی نکل آیا، ججاں دے بینچ دے پردھان ذاتی طور تے نفسیاتی
بیماریاں لبھن دے سرکاری ڈاکٹر نوں فون کر کے بینتی کیتی کہ اوہ ایس مسئلے وچ عدالت دی مدد کرے۔ ڈاکٹر نے گل من لئی تے عدالت کولوں دو ہفتیاں دی مہلت منگی۔ سارے جج ایس گل تے خوش ہوئے کہ ڈاکٹر نے چھیتی ٹائم دے دتا سی کیوں جے عام طور تے ڈاکٹر کم دا بھار دس کے گھٹوگھٹ دو مہینیاں دا ٹائم دیندے نیں۔ ایہہ جانن مگروں عدالت نے دو ہفتیاں دی تریک پا دتی۔ اتنا چر ٹام نوں حوالات وچ ہی بیٹھے رہن دا فیصلہ دے دتا۔ ٹام نوں جد پتہ لگا تے اوہنے بڑا رولا پایا کہ اوہنوں کسے ڈاکٹری معائنے دے لوڑ نہیں۔ اوہ بالکل ٹھیک اے۔ عدالت نے اوہدی کوئی گل نہ سنی تے پولیس اوہنوں ہتھکڑیاں مار کے واپس لے گئی۔

ٹام اوہناں بندیاں وچوں سی جو سماج وچ نہ صرف بالکل اکلے نیں سگوں کسے پاسے وی فٹ نہیں ہوندے۔ ٹوم دی اک ماں تے کئی پیو سن۔ ہویا انج کہ اوہدی ماں کسے پارٹی وچ اک بندے نوں ملی۔ دوہاں نے رج کے دارو پیتا ہویا سی۔ اک دو وار رل کے نچن مگروں اوہ پارٹی چھڈ کے باہر آ گئے تے ٹیکسی لے کے ٹام دی ماں دے گھر آ گئے۔ گھر آ کے اوہناں ہور دارو پیتا تے ہوش وچ رہن دی رہندی کھوہندی کسر وی کڈھ دتی۔ اوہدے مگروں اوہناں جو کجھ کیتا اوہ کسے ہور دنیا وچ ہویا۔ ٹوم دی ماں سویرے اٹھی تے اوہدا بسترا خالی سی۔ اوہنے ایس گل دی کوئی پرواہ نہ کیتی پئی رات گئی بات گئی۔ کجھ ہفتے لنگھے تے ٹام دی ماں نوں آپنے سریر وچ اک ہور سریر بندا جاپیا۔ اوہنوں فکر لگ گئی کہ اوہدے بال دے پیو دا پتہ ہونا چاہیدا ہے۔ ہن پتہ کتھوں لگے۔ دارو دے نشے و چ انھے ہوئے دو بندیاں نوں اک دوجے دے ناں پتے پچھن تے یاد رکھن دی کتھے سرت ہوندی اے۔ اوہ اڈیکن لگ پئی کہ خورے ایہہ بندہ کدھرے آپے اوہنوں فیر ملن آوے گا۔ بندے کتھوں آؤنا سی؟

ٹام دی ماں اکلیاں ہسپتال وچ جا کے اوہنوں جم دتا۔ اوہ کجھ چر تے اکلی رہی فیر اک بندہ لبھ لیائی۔ اوہدے نال اکٹھیاں رہن لگ پئی۔ ایہہ بندہ اوہدے کول کجھ چر رہیا تے فیر آپنا سامان چک کے تر گیا۔ ایس بندے دے جان مگروں ٹام دی ماں دے گھر بندیاں دی آواجائی دی لائن لگ گئی۔ ٹام اک بندے نوں مساں پیو بنا کے ہٹدا سی کہ اک ہور پیو آ جاندا سی۔ اوہنوں نہیں سی یاد کہ اوہدے جوان ہون تک کنے پیو آئے تے تر گئے۔ جوان ہویا تے آپنے ورگے ہور بے پیوئے منڈیاں کڑیاں دے جتھے و چ رل گیا۔ اوہدا دل کیتا تے گھر آ گیا، نہ دل کیتا تے کدھرے ہور تر گیا۔ آوارہ گردی تے بے بنیادی اوہنوں دارو دے راہے پا دتا۔ دارو نال مار کٹائی وی آن کے رل گئی تے اوہ بدمعاش بن گیا۔ ہن سکول پڑھائیاں دی کیہنوں لوڑ؟ اوہدی ماں شروع شروع و چ تے اوہدا کجھ پچھا کیتا فیر ٹام کولوں اک دو وار کٹ کھا کے پچھانہ ہٹ گئی۔ انج ٹام گلیاں تے سڑکاں دا شہزادہ بن گیا۔ ایہہ شہزادگی اوہنوں دارو توں دوجے بھارے نشیاں ول لے گئی تے ٹام مار کٹائی دے نال نال دوجے جرماں دے وی راہے پے گیا۔ ہن ٹام دا ویلا ونڈیا گیا۔ کجھ چر نشے، سڑکاں، چوریاں، ڈاکے تے
مار کٹائی تے کجھ چر حوالاتاں/عدالتاں تے جیلاں۔ اوہدی زندگی اک چکر و چ تر رہی سی۔ ایسے چکر وچوں اوہنوں کڈھن لئی عدالت نے ایہہ نواں راہ سوچیا سی۔

دو ہفتے لنگھے تے اگلی تریک تے ٹام وی ہتھکڑیاں نال حاضر ہو گیا تے ڈاکٹر دا سرٹیفیکیٹ وی پہنچ گیا۔ ضروری عدالتی کاروائی مگروں جدوں وکیلاں ولوں ٹام نوں جیل گھلن دی تھاں نفسیاتی علاج لئی ہسپتال گھلن دی منگ آئی تے ٹام بھوتر کھلوتا۔ کہن لگا، "مینوں کوئی بیماری شماری نہیں اے، میں کوتر سو واری ایہناں ڈاکٹراں تے نفسیات داناں نوں مل چکیا ہاں، اوہناں کول تے کجھ وی نہیں اے۔ اوہ مینوں بیمار کہندے نیں اوہ تے آپ بیمار نیں۔ میں جیہڑے حالات وچ جمیاں پلیاں اوہناں مینوں جس طرحاں دا بناؤنا سی، میں اوسے طرحاں بنیا ہاں۔ ایہدے وچ میرا کیہ قصور اے؟ دوجے بندے جد ہور طرحاں دے حالات وچوں لنگھ کے ہور طرحاں دے بندے بن دے نیں تے کیہ اوہ وی بیمار ہوندے نیں۔ جے ہر بندہ اک طرحاں دے حالات وچوں لنگھ کے اک طرحاں دی وردی پا کے نارمل ہے، تے فیر میں نارمل بندہ کیوں نہیں؟ میں نشہ کردا ہاں، کیہ اوہ نام نہاد نارمل بندے نشہ نہیں کردے؟ میں آپنیاں لوڑاں پوریاں کرن لئی جرم کردا ہاں۔ کیہ دوجے بندے آپنیاں لوڑاں پوریاں کرن لئی جرم نہیں کردے؟ فرق صرف اینا ہے کہ جاں تے اوہناں دا جرم لک جاندا اے جاں فیر اوہناں دے جرم نوں جرم نہیں آکھیا جاندا۔ میں مار کٹائی کردا ہاں، ایتھ کون نہیں مار کٹائی کردا؟ کجھ کھلی مار کٹائی کردے نیں تے مجرم کہاؤندے نیں تے بہتے بندے گجھی مار کٹائی کردے نیں تے اوہ مجرم نہیں؟ ایتھے کہڑا بندہ ہے جو آپنے فائدیاں لئی دوجے بندیاں نوں نقصان نہیں پہنچاؤندا؟ میں جرم کردا ہاں تے ایہہ عدالتاں مینوں جیل گھل دیندیاں نیں۔ ایہہ عدالتاں کیہ نیں؟ ایہہ وی تے مجرماں دا اڈہ نیں، ایہہ وی تے سزاواں دے کے دوجیاں نوں دکھ تے تکلیفاں دیندیاں نیں۔ مینوں جیل گھل دتا جاندا اے کہ میں مجرم ہاں۔ کیہ ایہہ سارا سماج جیل نہیں اے؟ کیہ ایس جیل وچ بیٹھے بندے مجرم نہیں ہین؟ جے میں بیمار ہاں تے فیر ایہہ سارا سماج وی بیمار ہے۔ اوہدا وی نفسیاتی علاج ہونا چاہیدا اے۔ ایہنوں وی زبردستی ہسپتال داخل کرواؤنا چاہیدا ہے۔''
فیر سارے ججاں ول مونہہ کر گج کے بولیا: '' میں تے صرف کجھ چر لئی قیدی رہندا ہاں، تے فیر آزاد ہو جاندا ہاں۔ تہانوں تے عمر قید ہوئی ہوئی اے تسیں تے غلام ہو، ہمیش دے غلام۔ ''
ٹام بولدا بولدا آپنے وسوں باہر ہو گیا۔ اوہدی آواز اچی ہوندی ہوندی گاہلاں بن گئی تے پولیس اوہنوں دھگانے عدالت وچوں باہر لے گئی۔ سارے ججاں شرمندگی تے افسوس نال کہیا : '' کنا پاگل اے، اسیں اوہدے نال بھلا کرنا چاہوندے ساں، اوہنوں نارمل بندہ بناؤنا چاہندے ساں، پر اوہنوں ایہہ گل ای نہیں پجی۔ ہن کوئی ہور چارہ ہی نہیں۔''

۔۔۔۔۔تے عدالت نے اوہنوں دو سال دی سزا دے دتی۔