Sanjha punjab 24-a

محرم دے ویاہ نوں بہت سارے ورھے ہو گئے نیں پر حالے وی لوکی اوہدے ویاہ نوں چیتے کر کے ہسدے نیں۔ اوہ جد آپنے نیانیاں نوں موڈھیاں تے چک کے لنگھدا اے تے لوکی اوہنوں ٹچکراں کردے نیں۔ اوہ لوکاں دیاں گلاں کدے تے کناں مڈھ مار کے اگانھ لنگھ جاندا اے تے کدے اوہنوں غصہ آ جاندا اے تے اوہ گالھ مندا بولدا اے۔ وچارا کرے وی کیہ؟ پنڈ چھڈ کے تے جانوں رہیا۔ اتوں لوکاں اوہنوں بگا کاں بنا دتا اے۔ اوس وچارے دا ایہدے وچ قصور وی کوئی نہیں۔

محرم ذات دا جٹ اے۔ اوہدے پیو غلام دی تھوڑی جیہی تے آپنی زمین سی تے کجھ اوہ ٹھیکے تے لے کے واہی کردا سی۔ غلام دا ڈھلی جوانی ستو نال ویاہ ہویا تے کجھ ہی سالاں مگروں اوہدے گھر اک پتر جمیا۔ ایس پتر دے جمن تے غلام دوجے جٹ زمیداراں وانگوں رج کے خوشی منائی۔ اک اک کمی آ کے اوہنوں ودھائی دتی۔ تے اوہنے ہر کمی نوں خوش کر کے گھلیا۔ کدے خسرے نچن آ گئے، کدے بھنڈاں تے مراثیاں آ کے اوہدے بوہے اگے اکھاڑا لا دتا۔ عام بندیاں دے بوہے اگے شرینہ دیاں ٹہنیاں دا سہرا اک وار کمی آ کے بنھدے سن پر غلام دے بوہے اگے ایہہ سہرا کئی واری بنھیاں گیا۔ اوہدی اک وجہ تے ایہہ سی کہ نہ تے غلام کسے نوں ایہہ سہرا بنھن توں روکیا تے نہ ای اوس کسے سہرا بنھن والے کمی نوں خالی ہتھ گھلیا۔ ستو نوں ایہہ پتر جم کے انج روپ چڑھیا جویں مڑ کے جوان ہو گئی ہووے۔

غلام دا ایہہ پتر تگڑا تے تندرست سی تے چھیتی چھیتی وڈا ہون لگ پیا۔ کجھ سالاں مگروں اوہدے گھر اک دھی جمی تے غلام نوں دوجے جٹ زمیداراں وانگ ایہدے جمن تے دکھ جاں ہرکھ نہ ہویا۔ جے کسے اوہدے موہرے دھی جمن تے ہرکھ کرن دی کوشش کیتی تاں اوہنے پھٹ روک دتا تے آکھیا، "نہ میاں ایہہ دھی مینوں رب نے دتی اے۔ ایہہ دھی نہیں ایہہ وی پتر اے۔"

لوکاں اوہدے منہ تے شاباش دینی تے پچھوں کنڈیں آکھنا غلامی کھوچری اے، آنہدا اے دھی نہیں پتر جمیا اے۔ کیہڑے بھڑوے جٹ نوں دھی جمی پجدی اے۔ وچوں گل تے وٹے دی اے۔ دھی نہ ہوئی تے پتر کیویں ویاہوے گا۔ بندے اوہدے لئی اﷲ واسطے دا رشتہ تے نہیں لے کے بیٹھے۔
غلام دے گھر دو بال جمن مگروں ڈکا لگ گیا۔ اوہ ہر پاسے بھجیا، سنیاسیاں تے حکیماں دے اوہنے بوہے پٹ مارے۔ کوئی پیر فقیر اجیہا نہیں سی جیہدے کولوں اوہنے جا کے تویت دھاگہ نہ لیاندا ہووے۔ اوہنوں جس کسے وی دس پائی، اوہ اوسے دربار تے سکھنے تے منتاں منن گیا پر اوہدی زنانی دی ککھ مڑ ہری نہ ہوئی۔ غلام دے دوہویں بال وڈے ہوندے ہوندے جوان ہو گئے تے اوہنوں اوہناں دے ویاہون دی فکر لگ گئی۔ اوہدا ایہہ مسئلہ چھیتی ہی حل ہو گیا۔ اک تے گھر وچ روٹی دی تھوڑ نہیں سی تے دوجے منڈا وی سوہنا تے کماؤ سی۔ نالے اوہدا وٹا وی گھر وچ ہے سی۔ اوہنے کجھ دن برادری دے پھیرے مارے تے اوہنوں رشتے لبھ گئے۔ منڈے لئی مرضی دی کڑی تے کڑی لئی چنگا منڈا۔ جھٹ منگنی تے پٹ ویاہ والی گل ہوئی۔ دناں وچ ویاہاں دا کم نبڑ گیا۔ اوہ خوش سی تے اک پاسے اوہدی کڑی کجے کنیں گھروں اٹھ گئی تے دوجے پاسے اوہدے گھر چنگی نونہہ آ گئی۔ ایہدا ناں راجن سی تے اوہنے آؤندیاں نال ہی گھر بار سانبھ لیا۔ غلام دا منڈا منڈپنا چھڈ کے ذمہ واری نال واہی کرن لگ پیا۔ غلام تے ستو دا بہت سارا بھار ہولا ہو گیا تے اوہناں دے دن بہت سوہنے لنگھن لگ پئے۔ ہر جٹ ٹبر وانگ غلام تے ستو ہن ہر ویلے کسے نویں بندے راہیں ٹبر دے وادھے دے سپنے لیندے۔ اوہناں دی ایس اڈیک دا پینڈا کوئی بہتا لما نہ ہویا جد اک دن راجن الٹیاں کرن لگ پئی۔ کجھ ہی پلاں وچ ایہہ خبر محلے وچ اڈی تے فیر سارے پنڈ وچ ڈھول وج گیا۔ غلام دا سارا ٹبر خوش سی۔ ایس خوشی دی پہلی وجہ تے ایہہ سی کہ راجن بانجھ نہیں سی نکلی۔ دوجی ایہہ سی کہ چھیتی اوہناں دے ٹبر وچ وادھا ہو جاوے گا۔ حالے ایہہ ٹبر مساں اک خوشی منا کے ہٹیا سی کہ اک واپری نے گھر وچ ترتھلی مچا دتی۔ اینے ورھے بانجھ رہن مگروں ستو حاملہ ہو گئی۔ پنڈ دے کجھ لوکاں کھچاں ماریاں تے کجھ نے آ کے مبارکاں دتیاں۔ ستو نوں کدے کدے شرم وی آؤندی سی کہ نونہہ تے سس رل کے بال جمن گیاں۔ بال جمے تے دوہویں منڈے سن۔ غلام آپنے منڈے دا ناں محرم رکھیا۔ ایہہ دوہویں اکٹھے پلن لگ پئے۔ کدے محرم تے آپنے پوترے نوں ستو سانبھنا تے سنبھالنا تے کدے راجن۔ انج دوہاں منڈیاں اکٹھیاں کھانا پینا تے کھیڈنا۔ تے اوہناں نوں پتہ نہیں سی لگدا کہ کیہڑے دی کیہڑی ماں اے۔ جے محرم ستو نوں ماں آکھنا تے اوہدے پوترے وی آپنی دادی ستو نوں ماں بلاؤنا۔ انج ای جے غلام دے پوترے راجن نوں ماں کہنا تے محرم وی آپنی بھرجائی نوں ماں سدنا۔ اکو گھر تے اکو چلھے تے پلدے پلدے ایہہ منڈے جوان ہون لگ پئے۔ جد محرم 16-17 سالاں دا ہویا تے اوہدا وڈا بھرا مر گیا۔ غلام دا لک ٹٹ گیا۔ پتر تے مویا ہی سی، اوہنوں آپنی جوان نونہہ دا فکر کھان لگ پیا۔ پہاڑ جنی اوہدی زندگی حالے ساہمنے پئی سی تے اوہ ایہہ رنڈیپے وچ کیویں کٹے گی۔ کجھ چر لنگھیا تے اک دن غلام محرم نال گل کیتی پئی کیوں نہ راجن دا نکاح اوہ اوہدے نال کر دیوے۔ ایہہ گل سن کے محرم دے پیراں ہیٹھوں زمین نکل گئی۔ آکھن لگا، "بڈھڑیا تینوں ایہہ گل کرن لگیاں شرم نہیں آئی۔ اوہ تے میری ماں اے۔ میں ماں نوں۔۔۔۔"

غلام اوہنوں بڑا سمجھایا پئی ماں اوہو ہوندی اے جہنے ڈھڈ چوں کڈھیا ہوندا اے۔ نالے بندے آپنیاں رنڈیاں بھرجائیاں نال ویاہ کردے آئے نیں پر محرم اوہدی اک نہ سنی۔ کجھ چر جد دوہویں پیو پتر آپنی گل تے اڑے رہے تے اک دن غلام نے محرم نوں پھڑ کے ککر نال بنھ دتا۔ محرم بڑا رولا پایا۔ اوہ دھپے بنھے کٹے وانگوں اڑنگیا۔ اوہنے آپنے پیو نوں من من دا پھکڑ تولیا پر غلام اوہدی اک نہ سنی۔ اوہ ککر کول اوہدے لئی روٹی پانی دھر جاندا سی پر اوہدی گل نہیں سی سندا۔ جد اوہنوں ککر نال بنھیاں کجھ دن ہو گئے تے لوکاں ترس کھا کے آ کے غلام نال گل کیتی تے اوہ اگوں کد کے پیا تے آکھن لگا، "میں ایہنوں کھول دیواں تے آپنی نونہہ دا کیہ کراں؟ جوان جہان کیویں گھر بہہ کے رنڈیپا کٹے گی؟ اوہ تے بھاویں کٹ لوے گی پر کنجر لوکاں نہیں کٹن دینا۔ روز اوہدے پچھے کوئی نہ کوئی گڈا بجھیا ہووےگا۔ کدے کہن گے کسے مراثی نال اڑی ہوئی اے، تے کدی کسے مصلی نال۔ میتھوں بندے بندے دے گل نہیں پیا جانا۔ جے میں اوہنوں اوہدے پیکیاں ول گھل دیواں گا تے اوہناں کیہڑا اوہنوں گھر بہا لینا ایں۔ اوہناں وی تے اوہنوں کسے بڈھے ٹھیرے دے گل مڑھ دینا ایں۔ کل جے اوہ کسے شریک دے گھر ویاہ کے تر گئی تے لوکاں مینوں جیون نہیں دینا۔ چلو، میں تہاڈیاں ساریاں گلاں من لیندا ہاں پر میں کل محرم نوں ویاہنا وی تے ہے۔ میرے کول کیہڑا اوہدا وٹا پیا اے۔" غلام دیاں گلاں سن کے لوک لاجواب ہو کے تر گئے۔ رو پٹ اڑنگ کے گاہلاں کڈھ کے آخر محرم نے ہتھیار سٹ دتے۔ اوہنوں پتہ سی کہ ککر نال بنھیاں بنھیاں جے اوہ مر وی گیا تاں وی اوہدے پیو آپنی گل منائے بنا اوہنوں نہیں کھولنا۔ جیہناں محرم نوں اڑنگدیاں سنیاں سی، جد اوہ گھوڑی چڑھیا تے اوہناں کھچاں ماریاں تے ہن جد اوہ اک بال نوں موڈھے تے دوجے نوں کچھڑ چک کے گلی چوں لنگھدا اے، تے اوہ فیر وی کھچاں ماردے نیں تے اوہدا پیو ڈیرے تے بہہ کے مچھاں نوں مروڑے دیندا اے۔